Paulownia
Paulownia (Paulownia) jest szybko rosnącym drzewem
pochodzącym z południowo-wschodnich Chin. Po sprowadzeniu do Europy roślina początkowo pełniła funkcje dekoracyjne ze względu na piękne fioletowo-niebieskie kwiaty zebrane w długie (ok. 40 cm) kwiatostany, które pojawiają się w maju. Niewątpliwą ozdobą są również duże, ciemnozielone, sercowate liście osadzone na długich ogonkach. Drzewo można spotkać w ogrodach botanicznych i arboretach, coraz częściej sadzi się je też na działkach i w donicach na tarasach/balkonach. Ogromna powierzchnia liści i wydajny cykl fotosyntezy C4 przyczyniają się do intensywnej asymilacji dwutlenku węgla CO2, co skutkuje niezwykle szybkim przyrostem biomasy. Fakt ten spowodował, że dostrzeżono potencjał paulowni jako rośliny przemysłowej.
Rodzaj Paulownia obejmuje kilkanaście gatunków, wśród których najbardziej znane to: P. elongata, P. fortunei, P. catalpifolia, P. fargesii, P. kawakamii, P. taiwaniana, P. tomentosa.
Dwa pierwsze i ich mieszańce są coraz powszechniej wykorzystywane w przemyśle drzewnym i meblarskim, a także jako cenne źródło biomasy do produkcji energii.
Drewno paulowni posiada szereg cennych zalet, m.in.:
jest łatwe w obróbce, nie ma żywicy, może być lakierowane, malowane, sklejane, jest lżejsze od drewna innych gatunków, ma gęstość od 300 do 320 kg/m3, nie wygina się i nie pęka, nie posiada sęków, dlatego też znajduje zastosowanie przy budowie mebli przeznaczonych na pokłady statków i samolotów, jak również przy tworzeniu drewnianych konstrukcji instrumentów muzycznych, jest wodoszczelne, zatem idealnie nadaje się do budowy statków, jachtów i desek surfingowych, jest doskonałym izolatorem, dlatego wykorzystywane jest do budowy saun i domów drewnianych, stanowi dobre źródło włókna do produkcji płyt i papieru, charakteryzuje się wysoką temperaturą zapalności – ok. 420°C, jest więc używane do produkcji elementów drewnianych odpornych na działanie ciepła, ma wysoką wartość opałową (ok. 19,5 MJ z kg suchej masy), a w procesie spalania tworzy niewielką ilość popiołu (ok. 1,1 %).
Sadzonki
paulowni wysadza się od maja do lipca, a liczba drzewek na 1 ha zależy od przeznaczenia plantacji: w przypadku wykorzystania w przemyśle drzewnym gęstość powinna wynosić ok. 500 szt. na 1 ha, natomiast w celu uzyskania biomasy sadzi się ok. 3000 – 3500 roślin na 1 ha, co pozwala uzyskać do 50 ton surowca z 1 ha.
W ciągu sześciu lat od posadzenia drzewo osiąga wysokość do 15 m, jednak pierwsze zbiory można uzyskać już po 3-4 latach. Zaletą paulowni jest zdolność odrastania pędów bocznych, dzięki czemu plantacja może być eksploatowana przez ponad 20 lat.
Przygotowanie pola i zakładanie plantacji
Paulownia urośnie na każdej glebie, nawet klasy IV-VI, jednak nie będzie to drzewo naszych marzeń. Prawdopodobnie – na tak słabych glebach – nie zakwitnie, będzie rosło stosunkowo wolno, a drewno będzie miało słabe parametry. Wbrew powszechnym mniemaniom paulowni trzeba poświęcić nieco czasu i zabiegów, i to jeszcze przed założeniem plantacji oraz w kolejnych latach uprawy.
Paulownia może być sadzona na wysokości do 2.000 m n.p.m., jednak optymalna wysokość to 700 – 800 m n.p.m. Drzewo lubi gleby piaszczyste i przepuszczalne, o szerokim zakresie pH – od 5,5 do 8,9. Nie toleruje zasolenia powyżej 1 %. Preferuje miejsca dobrze nasłonecznione, bezwietrzne, zatem paulownia nie powinna być sadzona na stokach północnych lub w miejscach zacienionych. Większość klonów dobrze toleruje temperatury od -23° do +47°, jednak wartości optymalne dla wzrostu to 24°-33°.
Paulownia ma dość wysokie wymagania wilgotnościowe, w sezonie letnio-jesiennym potrzebuje ok. 700 mm deszczu, tak więc najlepiej sadzić rośliny na polach z systemem irygacyjnym.
Przed założeniem plantacji pole musi być odpowiednio przygotowane – tak, aby gleba nie była zachwaszczona, miała odpowiednią strukturę i zawierała dostateczną ilość składników mineralnych. Jesienią roku poprzedzającego założenie plantacji należy zastosować herbicyd totalny, np. Roundup (w dawkach zgodnych z zaleceniami producenta i przy zachowaniu należytych środków ostrożności, tzn. nałożeniu odzieży ochronnej, maseczek, rękawic i okularów). W kolejnym etapie należy wykonać głęboką orkę.
Warto też określić strukturę gleby oraz sprawdzić kilka parametrów, m. in. wartość pH, zawartość makroelementów (azotu w formie amonowej N-NH4+ i azotanowej N-NO3-) i mikroelementów (P2O5, K2O, Mg). Na glebach kwaśnych – o pH poniżej 5,5 – należy przeprowadzić wapnowanie.
VitroGen przyjmuje zlecenia na wykonanie takich badań, jak też na ich opracowanie i przygotowanie zaleceń nawozowych. Przy zakupie sadzonek w naszej firmie taka ekspertyza jest bezpłatna. Próbki gleby należy pobrać z kilku – kilkunastu punktów pola, z trzech głębokości: 0-30 cm, 30-60 cm i 60-90 cm, i przesłać/dostarczyć do naszego laboratorium.
Przed posadzeniem roślin zaleca się przygotowanie dołków o głębokości co najmniej 1,5 m i wypełnienie ich wzbogaconą glebą. Użyźnianie można osiągnąć w wyniku zmieszania gleby z obornikiem (1:1) lub nawozami NPK (10:15:5). Nawożenie należy stosować również późną jesienią oraz na wiosnę w kolejnych latach uprawy. Na plantacjach paulowni można wysiać rośliny strączkowe (groch, lucerna) lub koniczynę, co ograniczy wzrost chwastów oraz przyczyni się zmniejszenia parowania gleby. Po zakończeniu sezonu wegetacyjnego będzie to też dodatkowe źródło azotu.
VitroGen oferuje dwa klony paulowni, które dostarczamy jako ukorzenione sadzonki in vitro: P. elongata pochodzącą z amerykańskiej firmy worldpaulownia.com , charakteryzującą się wysoką mrozoodpornością (do ok. -23oC), odmianę mieszańcową P. elongata i P. fortunei pochodzącą z Chin o podobnej mrozoodporności do P. elongata.